Sitne čestice (PM2.5) u plućima dovode do pojave i pogoršanje astme, HOPB-a i raka pluća.
U kardiovaskularnom sistemu uzrokuju: srčane aritmije, ishemijske bolesti srca, kongestivno zatajenje srca a na nervnom sistemu moždane udare.
Lebdeće čestice < 10 μm pojačavaju respiratorne simptome, povećavaju pojavu obolenja od astme i smrtnost od raka pluća i kardiovaskularnih bolesti. Ozon smanjuje plućnu funkciju i povećava pojavu obolenja od astme. Azot dioksid dovodi do pogoršavanje astme i HOPB-a. Dovodi do kardiovaksularnih i cerebrovaskularnih oboljenja (aritmije srca, ICV-a). Sumpor dioksid znatno utiče na respiratorni sistem i plućnu disfunkciju, pogoršavanje astme i hroničnog bronhitisa te uzrokuje upalu respiratornog trakta, pogoršanje srčanih oboljenja, povećava rizik ICV-a. i smrtnost od raka. Ugljen monoksid: pojačava respiratorne simptome i smanjuje plućnu funkciju.
Zbog aerozagađenja unutrašnjeg i vanjskog okoliša najugroženija su djeca do 5 godina starosti, starije osobe preko 60 godina , hronični plućni i srčani bolesnici.
Preporuke građanima:
izbjegavati boravak u aerozagađenim sredinama, naročito u danima sa visokim koncentracijama štetnih čestica i gasova, Smanjiti kretanje i boravak vani, ukoliko je neophodno koristiti maske. Provjetravanje i dobra ventilacija životnih i radnih prostora zbog unutrašnjeg aerozagađenja. Redovne vakcinacije rizičnih grupa (influenca, pneumokok…). Uzimanje dovoljne količine tečnosti, vitamina i minerala. Adekvatno oblačenje. Redovne kontrole hroničnih bolesnika.
U slučaju pojave bilo kakvih simptoma blagovremeno se javiti ordinirajućem ljekaru ili specijalisti pneumoftiziologu, internisti kardiologu, pedijatru, neurologu…
Zagađenje zraka ostavlja dugoročne posljedice naročito na hronične plućne bolesnike koji boluju od astme i hronične obstruktivne plućne bolesti i bolesnike koji boluju od kardio-cerebro vaskularnih bolesti. Prema međunarodnoj Agenciji za istraživanje raka štetne čestice i gasovi u zraku su potvrđeni kancerogenici koji ovisno od koncentracije i dužine ekspozije urokuju rak pluća.
Aerozagađenje se smatra jednim od uzroka porasta incidence i prevalence u svijetu; astme, HOPB-a, karcinoma pluća, upala gornjih i donjih disajnih puteva, alergija i povećane stope smrtnosti.
Tuzla, 26. 12. 2017 godina Klinika za plućne bolesti Tuzla
Udruženje respiratorne medicine
